نوار قلب چیست؟ چگونه انجام می شود؟ چه چیزی را نشان می دهد ؟
نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام، یک روش تشخیصی است که بسیاری از مشکلات قلبی و اختلالات ضربان قلب را نشان می‌دهد. دستگاه الکتروکاردیوگرام با الکترودهایی که عموماً به سینه بیمار متصل می‌شوند، ایمپالس های الکتریکی قلب را دریافت و ضبط می‌کند. این ایمپالسها، اطلاعاتی راجع به کارکرد طبیعی یا وجود اختلال در عملکرد قلب به پزشک می‌دهد. نوار قلب یک آزمایش بسیار ساده و غیر تهاجمی است و هیچ‌گونه عوارضی در پی نخواهد داشت. نوار قلب معمولاً اولین روش تشخیصی مشکلات احتمالی قلب است و تجویز آن لزوماً به معنی وجود بیماری قلبی شخص نیست.
نوار قلب چیست؟
یکی از ساده‌ترین و سریع‌ترین آزمایش‌هایی که برای ارزیابی سلامت قلب استفاده می‌شود، نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام (ECG)می‌باشد. هر ضربان قلب، جریان الکتریکی خفیفی دارد و دستگاه نوار قلب این تکانه‌ها یا ایمپالسها را ثبت می‌کند. این تکانه‌ها سرعت ضربان قلب ، ریتم ثابت یا نامنظم قلب و قدرت و زمان‌بندی ایمپالسهای الکتریکی هنگام حرکت در قسمت‌های مختلف قلب را نشان می‌دهد. تغییرات در نوار قلب می‌تواند نشانه بسیاری از بیماری‌های قلبی عروقی باشد.
یک ابزار مهم در گرفتن نوار قلب، الکترود است. الکترودها (قطعات پلاستیکی کوچک که به پوست می‌چسبند) در نقاط خاصی روی سینه، بازوها و پاها گذاشته شده و توسط سیم‌هایی به دستگاه نوار قلب متصل می‌شوند. پس از اتصال الکترودها، عملکرد الکتریکی قلب اندازه‌گیری و چاپ می‌شود.
انواع نوار قلب
۳ نوع اصلی نوار قلب وجود دارد:
- نوار قلب درحال استراحت: درحالی که شما در یک موقعیت راحت دراز کشیده‌اید انجام می‌شود.
- نوار قلب استرس یا ورزش: درحالیکه از دوچرخه ورزشی یا تردمیل استفاده می‌کنید انجام می‌شود.
- نوار قلب سرپایی (گاهی اوقات هولتر مانیتور نامیده می‌شود): الکترودها به یک دستگاه کوچک قابل حمل که در کمر شما بسته می‌شود وصل می‌شوند و قلب شما برای یک روز یا بیشتر در خانه تحت نظر است.
نوع نوار قلب به علائم و مشکل قلبی شما بستگی دارد. به‌عنوان مثال، اگر علائم شما به‌دلیل فعالیت بدنی ایجاد شده باشد، ممکن است نوار قلب ورزشی توصیه شود، درحالیکه اگر علائم شما غیرقابل پیش‌بینی باشد و در دوره‌های تصادفی و کوتاه رخ دهد، نوار قلب سرپایی(هولتر ریتم) مناسب‌تر است
چه موقع به نوار قلب نیاز داریم؟
سؤال مهم این است که چه موقع نیاز به گرفتن نوار قلب داریم. قلب سالم بر اساس ریتم و نظم خاصی می‌می تپد و هرموقع به‌دلیل هر مشکلی این ریتم و نظم به‌هم بخورد، این تغییر در نوار قلب ثبت شده و پزشک از طریق این تغییر، به مشکل قلب پی می‌برد. هر مشکلی در قلب، باعث تغییر خاصی در نوار قلب می‌شود و پزشک بر اساس تجربه خود نتیجه‌گیری می‌کند.
نوار قلب می‌تواند به تشخیص بیماری‌های زیر کمک کند:
- آریتمی: هنگامی‌که قلب خیلی آهسته، خیلی سریع یا نامنظم می‌زند، در اصطلاح فرد به آریتمی یا دیس ریتمی مبتلا می‌باشد. این مشکل در نوار قلب به صورت فاصله خیلی زیاد قله‌ها و یا فاصله نزدیک‌تر از حد معمول آن‌ها، نشان داده می‌شود.
- تنگی عروق کرونر قلب: در این بیماری جریان خون در قلب به‌دلیل رسوب مسدود یا قطع می‌شود. با این مشکل، نوار قلب عادی نبوده و دارای تغییراتی می‌باشد.
- حملات قلبی: هنگامی‌که جریان خون به قلب به‌طور ناگهانی مسدود می‌شود، حمله یا سکته قلبی رخ می‌دهد. این بیماری به‌صورت های مختلفی در نوار قلب نشان داده می‌شود.
- کاردیومیوپاتی: این مشکل هنگامی‌که دیواره‌های قلب ضخیم یا بزرگ می‌شود، رخ می‌دهد. این بیماری باعث می‌شود تکانه‌های الکتریکی به صورت غیر طبیعی به الکترود منتقل نشود. تأثیر این انتقال نادرست در نوار قلب منعکس می شود و توسط متخصص قلب تفسیر می شود.
نوار قلب چه کاربردهایی دارد؟
علاوه‌بر بیماری‌های خاص قلب، ممکن است شما با علائمی مانند درد قفسه سینه، احساس سرگیجه و ضعف و یا بررسی عملکرد قلب پس از عمل جراحی، به دکتر مراجعه کنید. از این رو، مهم‌ترین کاربردهای نوار قلب غیر از تشخیص بیماری‌های قلب عبارتند از:
- تشخیص علت درد قفسه سینه
- تشخیص علت مشکلاتی که ممکن است مربوط به قلب باشد؛ مانند خستگی شدید، تنگی نفس، سرگیجه یا غش، تپش قلب، نبض سریع، ضعف، خستگی، تعریق زیاد، یا کاهش توانایی ورزش کردن
- تشخیص علت ضربان قلب نامنظم
- کمک به تعیین سلامت کلی قلب قبل از اقداماتی مانند جراحی؛ یا پس از درمان برای شرایطی مانند حمله قلبی (انفارکتوس میوکارد یا MI)، اندوکاردیت (التهاب یا عفونت یک یا چند دریچه قلب)؛ یا بعد از جراحی قلب یا کاتتریزاسیون قلب
- بررسی نحوه عملکرد ضربان‌ساز که قبلاً در قلب کار گذاشته شده است.
- بررسی تأثیر برخی داروهای غیر قلبی و قلبی
- بررسی عملکرد قلب در طول درمان آن؛ مقایسه با نوار قلب‌های قبلی و تعیین میزان بهبودی فرد
- دلایل دیگر به صلاحدید پزشک
چگونه برای نوار قلب آماده شویم؟
پزشک یا تکنسین، آزمایش را برای شما توضیح می‌دهد و می‌توانید از او سؤال کنید. اما سایر موارد مهم به شرح زیر است:
- ناشتا بودن: برای آزمایش نوار قلب، ناشتا بودن قبل از انجام آن الزامی نیست.
- مصرف داروهای خاص: مصرف هرگونه دارو (تجویزشده یا بدون نسخه) نظیر کنترل‌کننده فشارخون، قند و چربی، ویتامین‌ها، گیاهان دارویی و مکمل را به پزشک خود اطلاع دهید؛ چراکه این داروها بر عملکرد قلب تأثیر گذاشته و پزشک برای تفسیر نوار قلب باید از مصرف آن‌ها مطلع باشد.
- دستگاه ضربان‌ساز: اگر دستگاه ضربان‌ساز دارید، به پزشک خود اطلاع دهید؛ چراکه ضربان‌ساز نوعی ضربان تقویتی برای قلب ایجاد می‌کند و پزشک باید از این مورد مطلع باشد. بر اساس وضعیت سلامتی شما، پزشک ممکن است نکات خاصی را با شما در میان بگذارد.
- ورزش یا سیگار: ورزش یا سیگار قبل از آزمایش، باعث تغییر ضربان قلب نسبت به حالت اولیه آن می‌شود. ورزش باعث تندتر شدن و مصرف سیگار باعث کندتر شدن ضربان قلب نسبت به حالت طبیعی می‌شود. از این رو، قبل از انجام آزمایش، این دو کار را انجام ندهید.
تداخل‌های نوار قلب
برخی عوامل یا شرایط ممکن است باعث تداخل در نتایج نوار قلب شده و یا آن را تحت تأثیر قرار دهد. آگاهی از این موارد سبب می‌شود شما قبل از انجام آزمایش آن را برطرف کرده و یا در غیر این صورت، از تأثیرات آن مطلع باشید.
- چاقی: چاقی زیاد بر ضربان قلب شما تأثیر گذاشته و آن را کندتر و یا با ولتاژ پایینتراز حد معمول نشان می‌دهد.
- بارداری: ضربان قلب در زمان بارداری و حالت عادی یکسان نیست و بارداری نیز بر نوار قلب تأثیرگذار است.
- تجمع مایع در شکم (آسیت): تجمع مایع در شکم باعث می‌شود ضربان قلب به‌درستی به الکترود منتقل نشده و ثبت نگردد. در این موارد، باید حتماً پزشک خود را مطلع کنید و یا پس از برطرف شدن آن نوار قلب بگیرید.
- ملاحظات آناتومی، مانند اندازه قفسه سینه و محل قلب در قفسه سینه: این مورد، باعث تأثیر در ضبط ضربان قلب توسط الکترود می‌شود. اگر وضعیت آناتومی خاصی دارید که با بقیه افراد متفاوت است، بایستی آن را اطلاع دهید.
- تکان خوردن در حین آزمایش: این حالت، باعث تغییر در ضربان قلب ونامنظمی یا تندتر شدن آن می‌شود. درحین نوار قلب کاملاً بی‌حرکت باشید.
- داروهای خاص: داروهایی مانند قرص‌های فشار خون، داروهای ضداضطراب یا هرگونه دارویی که بر ضربان قلب تأثیر بگذارد، باعث نتایج غیرطبیعی در نوار قلب می‌شود.
- عدم تعادل عناصری مانند پتاسیم، منیزیم یا کلسیم در خون: کم یا زیاد بودن این عناصر در خون باعث می‌شود ضربان قلب از حالت عادی انحراف داشته باشد.
نوار قلب چگونه انجام می‌شود؟
نوار قلب معمولاً به‌صورت سرپایی یا در بیمارستان انجام می‌شود. مراحل انجام بسته به شرایط و عملکرد پزشک، متفاوت می‌باشد. در طول گرفتن نوار قلب، حداکثر ۱۲ حسگر (الکترود) به قفسه سینه و اندام‌ها متصل می‌شود. الکترودها قطعاتی هستند که روی سینه می‌چسبند و از طریق سیم به مانیتور متصل می‌شوند. الکترودها سیگنال‌های الکتریکی که باعث ضربان قلب می‌شود را ضبط می‌کنند. کامپیوتر اطلاعات را ثبت کرده و به‌صورت امواج روی مانیتور یا کاغذ نمایش می‌دهد.
شما باید در طول انجام آزمایش بی‌حرکت دراز بکشید و مطمئن شوید احساس سرما نمی‌کنید. حرکت، صحبت کردن یا لرزیدن، ممکن است در نتایج آزمایش اختلال ایجاد کند. نوار قلب استاندارد چند دقیقه طول می‌کشد. به‌طورکلی، برای گرفتن نوار قلب این فرآیند بایستی انجام شود:
- وسایلی مانند کلید، تلفن همراه، ساعت، طلا یا اشیایی که ممکن است در آزمایش اختلال ایجاد کند را از خود دور کنید.
- بایدلباس خود را از کمر به بالا بیرون بیاورید. تکنسین با پوشاندن شما با ملحفه یا روپوش و باز گذاشتن آن بخش از بدن که برای آزمایش ضروری است، حریم خصوصی شما را حفظ می‌کند.
- برای آزمایش بایستی روی میز یا تخت دراز بکشید. بسیار مهم است که در طول گرفتن نوار قلب بی‌حرکت دراز بکشید و صحبت نکنید تا نتایج نوار قلب تغییر نکند.
- الکترودها به سینه، بازوها و پاهای شما متصل خواهند شد.
- سیم‌ها به الکترودها متصل خواهند شد.
- هنگامی‌که سیم‌ها متصل شدند، تکنسین ممکن است اطلاعات شناسایی شما را در رایانه دستگاه وارد کند.
- عملیات نوار قلب شروع خواهد شد. زمان کوتاهی تا ثبت داده‌ها کامل طول می‌کشد.
- پس از تکمیل داده‌ها، تکنسین ابتدا سیم‌ها را از دستگاه جدا کرده و سپس الکترودها را از بدن شما جدا می‌کند.
- پس از آن شما می‌توانید برخیزید و لباس خود را بپوشید.
پس از گرفتن نوار قلب
پس از اتمام آزمایش، شما می‌توانید رژیم غذایی و فعالیت‌های عادی خود را داشته باشید، مگر اینکه پزشک به شما دستور دیگری بدهد. به‌طورکلی، پس از نوار قلب مراقبت خاصی نیاز نیست. در صورت بروز علائم یا علائمی که قبل از نوار قلب داشتید (مثل درد قفسه سینه، تنگی نفس، سرگیجه یا غش) به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک ممکن است پس از آزمایش، بسته به وضعیت خاص شما، دستورالعمل‌های دیگری به شما بدهد.
آیا نوار قلب خطری دارد؟
نوار قلب آزمایشی کم‌خطر و یا شاید بتوان گفت بی‌خطر است. در طول گرفتن نوار قلب، احساس درد یا ناراحتی نخواهید داشت، اما ممکن است زمان جدا کردن الکترودهای روی بدن، درد ناچیزی احساس کنید. اگر الکترودها بیش از حد روی پوست باقی بمانند، ممکن است باعث تجزیه بافت یا تحریک پوست شوند. بسته به شرایط پزشکی خاص شما، ممکن است خطرات دیگری نیز وجود داشته باشد. قبل از انجام آزمایش، حتماً هرگونه نگرانی و یا مشکلی را با پزشک خود در میان بگذارید.
نوار قلب جنین
رایج‌ترین روش برای ارزیابی سلامت جنین، نوار قلب جنین است. نوار قلب جنین تعداد ضربان قلب نوزاد را به‌همراه انقباض‌های رحمی مادر، فعالیت الکتریکی قلب و الگوی ضربان‌های قلب را اندازه‌گیری می‌کند. این آزمایش عموماً بعد از هفته سی و دوم بارداری انجام می‌شود، ولی در شرایط خاص ممکن است پزشک شما بین هفته‌های بیست و هشتم تا سی و دوم نیز این آزمایش را تجویز کند و یا خودش در مطب انجام دهد. برای انجام این آزمایش بهتر است مادر گرسنه نباشد، در وضعیت نیمه نشسته (زاویه۳۰درجه) و یا خوابیده به پهلو قرار گیرد. مدت انجام این تست حداقل ۲۰دقیقه است. اما ممکن است تا ۴۰دقیقه یا بیشتر هم ادامه یابد.
تفسیر نوار قلب
هدف از تفسیر نوار قلب تعیین طبیعی یا غیرطبیعی بودن امواج و فواصل نوار قلب است. تفسیر سیگنال الکتریکی قلب، وضعیت روشنی از سلامت قلب به فرد می‌دهد. از این رو، نوار قلب به دو نوع کلی طبیعی و غیرطبیعی تقسیم می‌شود. روند درمان بستگی به این دارد که چه چیزی باعث بروز علائم و نشانه‌ها شده است. در ادامه، نوار قلب طبیعی و غیرطبیعی را معرفی می‌کنیم.
نوار قلب نرمال
نوار قلب طبیعی یا نرمال نشان‌دهنده قلبی است که شاخص‌های اصلی آن مانند ضربان قلب، ریتم و… مناسب می‌باشد. در تصویر بالا موج نوار قلبِ طبیعی نشان داده شده است.
نوار قلب غیرنرمال
از آنجایی که نوار قلب جنبه‌های مختلف عملکرد قلب را ثبت می‌کند، نوار قلب غیرطبیعی می‌تواند نشانه‌ای از چندین مشکل رایج باشد. تغییری که در نوار قلب با هرکدام از این مشکلات ایجاد می‌شود در تصویر بالا نشان داده شده است. این مشکلات شامل موارد زیر هستند:
نقص یا ناهنجاری در شکل و اندازه قلب: نوار قلب غیرطبیعی می‌تواند نشان‌دهنده ضخیم بودن بخشی از دیواره قلب نسبت به دیگر دیواره‌ها می‌باشد؛ به این معنا که قلب برای پمپاژ خون، سخت‌تر از حد معمول کار می‌کند. نوار قلب نشانه‌هایی در مورد بزرگ شدن قلب، وجود نقص قلبی و سایر مشکلات قلبی را ارائه می‌دهد.
عدم تعادل الکترولیت: الکترولیت‌ها ذرات رسانای الکتریسیته در بدن هستند که به حفظ ریتم ضربان عضله قلب کمک می‌کنند. عناصر پتاسیم، کلسیم و منیزیم الکترولیت می‌باشند. اگر الکترولیت‌ها در بدن شما نامتعادل باشند، ممکن است نوار قلب غیرطبیعی داشته باشید. یکی از شایع‌ترین دلایل تغییر در نوار قلب، افزایش پتاسیم خون است که هایپرکالمی نامیده می‌شود.
حمله قلبی یا ایسکمی: در طول حمله قلبی، جریان خون در قلب تحت تأثیر قرار می‌گیرد و بافت قلب کم‌کم اکسیژن خود را از دست می‌دهد و می‌میرد. این بافت جریان الکتریسیته را هدایت نمی‌کند و این می‌تواند باعث نوار قلب غیرطبیعی شود. ایسکمی یا کمبود جریان خون نیز ممکن است باعث نتیجه غیرطبیعی نوار قلب شود. نوار قلب می‌تواند شواهدی از قبل حمله قلبی یا حمله‌ای که بعداً اتفاق می‌افتد را نشان دهد. الگوهای نوار قلب به تشخیص قسمت آسیب‌دیده قلب و میزان آسیب آن کمک می‌کند.
اختلالات ضربان قلب: ضربان قلب معمولی انسان بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه (bpm) است. نوار قلب میزان تندی یا کندی ضربان قلب را مشخص می‌کند. معمولاً ضربان قلب را می‌توان با گرفتن نبض اندازه‌گیری کرد. اگر نبض شما به‌سختی گرفته شود، یا خیلی سریع و یا نامنظم باشد، به گونه‌ای که نتوان به‌طور دقیق شمارش کرد، گرفتن نوار قلب توصیه می‌شود؛ چراکه به شناسایی ضربان قلب غیرمعمول سریع یا ضربان قلب غیرمعمول و آهسته کمک می‌کند.
اختلالات ریتم قلب: قلب معمولاً با یک ریتم ثابت می‌تپد. نوار قلب نشان می‌دهد که آیا قلب منظم می‌تپد یا نه. پزشک به‌کمک نوار قلب می‌تواند ضربان قلب نامنظم (آریتمی) را تشخیص دهد. هنگامی که قسمتی از سیستم الکتریکی قلب به‌درستی کار نکند، ممکن است آریتمی رخ دهد. اگر نتایج، نشان‌دهنده مشکل در ریتم قلب باشد، ممکن است به نوار قلب دیگر یا آزمایش دیگری مانند اکوکاردیوگرام نیاز داشته باشید.
نرسیدن خون و اکسیژن به قلب: انجام نوار قلب در اثر بروز علائم خاص، می‌تواند به پزشک یا متخصص شما در تشخیص کاهش جریان خون در عضله قلب و درد قفسه سینه کمک کند.
عوارض جانبی داروها: مصرف برخی داروها می‌تواند بر ضربان و ریتم قلب تأثیر بگذارد. گاهی اوقات، داروهایی که برای بهبود ریتم قلب تجویز می‌شوند، می‌توانند اثر معکوس داشته باشند و باعث آریتمی شوند. برخی از داروهایی که بر ریتم قلب تأثیر می‌گذارند عبارتند از مسدودکننده‌های بتا، مسدودکننده‌های کانال سدیم و مسدودکننده‌های کانال کلسیم
هزینه نوار قلب
هزینه نوار قلب با توجه به تجهیزات و تخصص پزشک متفاوت است. اما در مجموع این آزمایش گران نیست و معمولأ قیمت آن حدود۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان می‌باشد. اگر تحت پوشش بیمه درمانی هستید، بیمه مقداری از هزینه را پوشش می‌دهد. معمولاً با استفاده از بیمه حدود ۱۵ تا ۲۰% از قیمت تست کم می‌شود. جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره یا تعیین وقت ویزیت، به صفحه تماس با ما مراجعه کنید و یا با شماره‌های ۰۹۰۳۰۷۲۲۴۸۰ یا ۰۹۰۲۹۱۵۶۳۰۶ تماس بگیرید.
سؤالات متداول
تفاوت نوار قلب با اکو چیست؟
در تست نوار قلب پزشک ضربان قلب و موج الکتریکی قلب را چک می‌کند، درصورتی‌که در اکوکاردیوگرافی یا اکو، دریچه‌ها و حفره‌های قلبی مورد بررسی قرار گرفته و بیماری‌هایی مثل نارسایی قلب و بیماری های دریچه ایی، بیماری های بافت عضله قلب و یا پرده اطراف قلب بررسی می‌شود.
آیا سکته قلبی یا حمله قلبی با نوار قلب قابل پیش‌بینی است؟
در نوار قلب مشخص می‌شود که فرد در معرض ابتلا به حمله قلبی قرار دارد یا خیر. همچنین جریان‌های ثبت‌شده در نوار قلب می‌توانند به شناسایی بخشی که در گذشته در اثر حمله قلبی آسیب دیده است کمک کند.
نوار قلب در پریکاردیت چگونه است؟
پریکاردیت حاد به‌معنای التهاب ناگهانی پریکارد قلب (کیسه دو لایه اطراف قلب) است. نوار قلـب در پریکاردیت حاد بدون تجمع فراوان مایع، تغییراتی را بـه‌علـت التـهـاب حـاد زیـر اپی‌کارد، نشـان می‌دهـد.
نوار قلب در هایپرکالمی چگونه است؟
هایپرکالمی به‌معنی افزایش سطح خونی یون پتاسیم در بدن است. علائم افزایش پتاسیم در خون شامل موارد زیر است؛ تند شدن تپش قلب و اختلالات نوار قلب.
برای گرفتن نوار قلب باید ناشتا باشیم؟
خیر، برای گرفتن نوار قلب نیازی به ناشتا بودن نیست. اما از خوردن قهوه یا کافئین زیاد قبل از انجام آزمایش بپرهیزید.
قبل از گرفتن نوار قلب چه کارهایی نباید انجام دهیم؟
قبل از انجام آزمایش، بهتر است از لوسیون بدن، روغن یا پودر تالک استفاده نشود. فعالیت‌هایی مثل ورزش کردن، نوشیدن قهوه، سیگار کشیدن و خوردن وعده غذایی سنگین که باعث افزایش یا کاهش ضربان قلب از حالت طبیعی آن می‌شود، پرهیز کنید.
میزان طبیعی تست نوار قلب چقدر است؟
ضربان قلب نرمال باید بین ۶۰ تا ۱۰۰ بار در دقیقه باشد. درصورتی‌که ضربان قلب بیمار بیش از محدوده طبیعی باشد و یا برعکس کمتر از حد نرمال باشد، عملکرد آن در نوار قلب ثبت شده و قابل تشخیص خواهد بود.
آیا آزمایش نوار قلب دردناک است؟
خیر، حین نوار قلب شما دردی احساس نمی‌کنید.
آیا نوار قلب ضربان قلب نامنظم را نشان می‌دهد؟
بله، قلب معمولاً با یک ریتم ثابت می‌تپد. درصورتی‌که ریتم ثابت قلب به‌هم بخورد، پزشک به‌کمک نوار قلب می‌تواند ضربان قلب نامنظم (آریتمی) را تشخیص دهد.
نوار قلب نیاز به بستری یا بیهوشی دارد؟
خیر، نوار قلب به‌صورت سرپایی در مطب قابل انجام است. این آزمایش بسیار سریع بوده و اصلاً نیازی به بستری شدن و بیهوشی ندارد.
انجام تست نوار قلب چقدر طول می‌کشد؟
معمولاً بین پنج تا ده دقیقه طول می‌کشد.
نوار قلب چه بیماری‌ها و ناهنجاری‌هایی را تشخیص می‌دهد؟
بزرگ شدن قلب یا بطن‌های ضخیم، ضعیف شدن عضلات قلب، مشکلات دریچه‌های قلب، وجود نقص قلبی مادرزادی، لخته شدن خون یا تومور، التهاب پرده دور قلب، سکته قلبی، آریتمی های قلبی
No comment